Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in uzun bir aradan sonra yarın Soçi'de yüz yüze gerçekleştireceği görüşmenin ana gündem maddesi, tansiyonun yeniden arttığı Suriye'de İdlib olacak.
Erdoğan'ın Putin'e 2018'de imzalanan İdlib mutabakatında belirtilen şartların tam olarak uygulanması konusunda baskı yapması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1 buçuk yılın ardından yarın yüz yüze görüşme gerçekleştirecek. Putin'in daveti üzerine saat 13.00'te Karadeniz kıyısındaki Soçi kentinde gerçekleştirilecek görüşmede Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin yanı sıra Suriye, Libya ve Afganistan’daki gelişmeler başta olmak üzere güncel bölgesel gelişmeler ve uluslararası meseleler ele alınacak.
AFGANİSTAN SURİYE'Yİ GERİ PLANA ATTI AMA...
Erdoğan-Putin zirvesinin ana başlığını ise Suriye'nin İdlib kentinde tırmanan gerilimin düşürülmesi oluşturacak. Tüm dünya Afganistan sorununa odaklanmış olsa da Suriye'de devam eden terör tehdidi ve göç kriziyle birlikte siyasi bir çözümün olmaması, Soçi'deki zirvenin en kritik konusu olacak. İdlib'de Türk askerlerini hedef alan saldırılar, Türk gözlem noktalarının daha iyi korunması, Türk-Rus ortak devriyelerin daha aktif çalışması ve terörist gruplara karşı alınan önlemler de masaya yatırılacak. Erdoğan ve Putin'in 17 Eylül 2018'de Soçi'de İdlib'de Gerginliği Azaltma Bölgesinin kurulmasını içeren anlaşmayı imzalamasının ardından Suriye ordusu bir süredir planladığı İdlib operasyonunu ertelemişti. Ancak o tarihten bu yana Moskova, Türkiye'yi hedef alan terör örgütlerine karşı ortak mücadelede anlaşmanın gereklerini yerine getirmemekle ve Beşar Esad üzerindeki baskısını arttırmamakla eleştiriliyordu. Ankara her fırsatta Moskova'ya, "Anlaşmalara uyuyoruz, Moskova'dan da aynı sorumlulukları yerine getirmesini bekliyoruz" mesajı vermeye devam ederken, Erdoğan'ın Putin'e Rusya’nın anlaşmanın şartlarına uyma konusunu net bir şekilde gündeme getirmesi bekleniyor.
ERDOĞAN S-400 KARTINI YENİDEN OYNAR MI?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD gezisi dönüşünde Başkan Joe Biden'a sitem dolu sözler söylemiş, "Parasını verdiğim halde F-35'leri teslim etmiyorsun. Savunma alanında kimden ne alacağımıza biz karar veririz. Ben Başkan Biden’a gerekenlerin hepsini söyledim. Şu anda da aracılığınızla şunu söyleyeyim; bakın biz F35 uçaklarını aldık. 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Fakat bizim bu 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptığımız uçaklarımızı Amerika bize teslim etmedi” dedi. Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü; “Peki şu anda benim bu 5 tane uçağım neden verilmiyor. Bu parayı ben ödedim” dedi.
Erdoğan, CBS News kanalı muhabiri Margaret Brennan’ın 'S400’lerin satın alınma işlemine neden devam ediyorsunuz?' sorusunu "Ona karışamaz. Siz bana Patriot vermeyeceksiniz ve savunma noktasında benim başka bir ülkeden alacağım herhangi bir savunma sistemine müdahale edemezsiniz. Bakın bu konuda NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, gayet güzel bir açıklama yaptı. Ve dediki ‘Biz ortaklarımızın kimden, nereden, ne kadar herhangi bir sistem satın aldığına müdahale edemeyiz’. Kim bu? Stoltenberg, NATO’nun Genel Sekreteri. Buyurun gerçek ortada” ifadelerini kullanarak yanıtladı.
Erdoğan'ın ABD ile yaşadığı gerilimden sonra S-400 kartını yeniden oynayıp oynamayacağı Soçi'de belli olacak.
Türkiye ve Rusya, hem Suriye hem de Libya konularında karşıt tarafları desteklemesine rağmen enerji ve turizm sektörlerinde yakın iş birliği kurdu. Ankara ve Moskova, geçtiğimiz yıl Azerbaycan-Ermenistan arasındaki İkinci Karabağ Savaşında da aynı tarafta yer almadı. Türkiye'nin Ukrayna'nın doğusundaki Donbass bölgesinde artan gerilim nedeniyle Ukrayna'ya ve daha sonra NATO üyesi Polonya'ya sattığı insansız hava araçları da Rusya'nın dikkatini çekmişti. Dağlık Karabağ'ın ve insansız hava aracı satışlarının ve Türkiye-Rusya arasında savunma alanında iş birliği yollarının da ele alınması bekleniyor. Bu kapsamda gözlerin çevrildiği yarınki görüşmede Türkiye'nin, ABD’nin karşı çıktığı S-400 füze savunma sistemlerinin ikinci partisini alma konusu da görüşülecek.
Rusya lideri Putin, geçtiğimiz hafta Kremlin'de Esad'ı ağırlamıştı.
RUS PRAVDA GAZETESİ'NDE AĞIR HAKARETLERLE DOLU YAZI
Rusya hükümetine yakınlığıyla bilinen Pravda gazetesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmesinden önce tehdit dolu bir yazı yayınladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı “zavallı” olarak niteleyen Pravda yazarı Alexander Shtorm, Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler’deki konuşmasını işaret ederek, “söz ağızdan uçup gitmeden önce iki kez düşünmeliydi” ifadesini kullandı.
BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında Kırım’ın ilhakını tanımadığını dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğinin korunmasına önem veriyoruz” demişti. Sovyet Rusya döneminde Komünist Parti güdümünde kurulan Pravda gazetesinde yer alan yazıda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Devlet Başkanı Putin’le Rusya’da yapacağı görüşmenin arifesinde son derece uygunsuz açıklamalar” yaptığının altını çizdi.
Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 76. BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmayı değerlendiren Putin’in sözcüsü Dmitry Peskov, Rusya’nın bu açıklamaları üzücü bulduğunu söylemişti.
İddiaya göre, Ukrayna’nın egemenliğini vurgulayan sözleri ABD Başkanı Joe Biden’ı tarafına çekmek için söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Biden’la görüşme yapamayınca Putin’e övgüler yağdırmıştı.
“PUTİN EĞER DEVLET ADAMLIĞINI ORTAYA KOYMASAYDI”
Putin’in Azerbaycan’da önemli bir rol oynadığının altını çizen Erdoğan, “Örneğin sayın Putin, Azerbaycan’da eğer devlet adamlığını ortaya koymamış olsaydı, Azerbaycan’dan bu şekilde çıkılmazdı. Ama bunu ortaya isabetli kararlarla koyduğu için Azerbaycan’dan çok çok olumlu bir şekilde çıkma şansını yakaladık” ifadelerini kullanmıştı. Ayrıca, Rusya’nın İdlib’de 33 Türk askerini şehit ettiği görmezden gelerek, “Biz Rusya ile ilişkilerde şu ana kadar herhangi bir yanlış görmedik” demişti.
“ERDOĞAN MOSKOVA’DAN ÇOK ACI BİR TEPKİ GÖRECEĞİNİ BİLİYORDU”
Pravda’da yer alan habere göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan BM Genel Kurulu’nda yaptığı açıklamaların “Moskova’dan çok acı bir tepkiye sebebiyet vereceğini” biliyordu. Kremlin’den yapılan açıklamaları analiz eden bazı uzmanlar, Ankara’nın Rusya’da ve özellikle Kırım’da sesini duyurmak istediğini öne sürüyor. İddiaya göre Ankara, Türkiye ve Kırım Tatarları’nın Osmanlı’dan kalma ilişkisini kullanıp yeni Osmanlıcılık fikirlerini yeniden canlandırmak istiyor.
“ANKARA, KIRIM’I RUSYA’NIN BİR PARÇASI OLARAK TANIYABİLİR”
ABD’den umudunu kesen Ankara’nın, özellikle Orta Doğu’da Rusya’dan daha fazla taviz vermesi karşılığında Kırım’ı Rus toprağı olarak tanıyabileceği de iddialar arasında.
“ZAVALLININ YENİDEN SEÇİLME ŞANSI YOK”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret dolu ifadelerle sataşan Rus gazetede, “Erdoğan’ı anlamak da kolay, zavallının yeniden seçilme şansı yok. Siyasi kazanımlar elde etmek için Suriye’nin bir parçasını mı işgal etmek istiyor? Osmanlı İmparatorluğu çoktan gitti. Öyle görünüyor ki bu ilginç bir oyun olacak ve hepimiz Putin ve Esad’ın nasıl oynayacaklarını bekleyip göreceğiz” ifadeleri yer aldı.
